KỸ THUẬT GIEO ƯƠM VÀ  TRỒNG RỪNG

Tên Việt Nam: GIÁNG HƯƠNG

Tên khoa học: Pterocarpus pedatus

Họ: Fabaceae

I. Đặc điểm hình thái

- Cây gỗ cao 25 – 30 m, thân thẳng, tròn. Vỏ màu nâu sẫm, nứt dọc, cành non có lông.

- Lá kép lông chim 1 lần lẻ, mọc cách. Cuống lá ngắn, có lông.

- Hoa nhỏ màu vàng, có mùi thơm, hợp thành chùm ở nách lá, không phân nhánh, có màu nâu.

- Quả tròn hơi dẹt, đưòng kính 8 cm, có mũi cong về phía cuống, quả có 1 – 2 ô, mỗi ô chứa 1 hạt, quả có cánh mỏng.

II. Phân bố địa lý

- Cây phân bố ở Việt Nam, Lào, Campuchia.

- Ở Việt Nam, cây mọc nhiều ở Nam bộ, nhất là ở Đồng Nai, đảo Phú Quốc. Cây thường mọc trong rừng nhiệt đới mưa mùa thứ sinh, cây ưa sáng, đất cát pha, tầng đất sâu dày. Trong 2 năm đầu cần che bóng cho cây, tỷ lệ che bóng 50 – 70%.

III. Giá trị kinh tế

Gỗ rất đẹp, có mùi thơm màu nâu hồng, mịn, có vân đẹp do vòng năm khá rõ, được dùng để đóng đồ gỗ cao cấp, mỹ nghệ, dùng trong xây dựng.

IV. Một số thông số kỹ thuật hạt giống

- Nơi thu hái: Bình Phước.

- Phương thức bảo quản:

+ Điều kiện thông thường, khô, thoáng mát, ở nhiệt độ 25 – 30oC, phương thức này có thể duy trì sức sống của hạt 1 – 2 năm.

+ Bảo quản khô mát ở nhiệt độ 5 – 10oC,  có thể duy trì sức sống hạt được 3 – 4 năm.

- Trọng lượng 1.000 trái khoảng 365 gram.

- Số trái/1kg: khoảng  2.700 trái.

V. Thu hái, chế biến và bảo quản hạt giống

- Thu hái hạt giống trên những cây mẹ từ 12 tuổi trở lên. Cây mẹ được chọn phải có hình dáng đẹp, thân thẳng, chiều cao dưới cành từ 6 m trở lên, tán lá đều, không sâu bệnh, cụt ngọn, cây có sức sinh trưởng khá, chỉ thu hái những quả đã chín. Dấu hiệu nhận biết quả đã chín: vỏ quả và cảnh quả chuyển sang màu cánh gián

- Quả sau khi thu hái đem về phải chế biến ngay. Tiến hành phân loại quả, những quả chưa chín được ủ lại thành từng đóng từ 2 – 3 ngày cho quả chín đều, đống ủ không cao quá 50 cm và phải thông gió, mỗi ngày đảo lại 1 lần.

Chế biến quả: Cắt bỏ cánh quả, sàng sảy làm sạch quả rồi đem đi bảo quản.

VI. Gieo ươm Tạo cây con

6.1 Xử lý hạt giống

Trái giáng hương sau khi đem về phải được tách lấy hạt ra bằng kéo cắt cành và tránh làm phạm vỏ hạt. Hạt giống trước khi gieo được ngâm trong thuốc tím (KMnO4) nồng độ 0,05% trong 10 phút, sau đó vớt ra rửa sạch và ngâm hạt trong nước ấm 70oC từ 6 - 8 giờ, hạt được vớt ra và ủ trong túi vải. Hằng ngày rửa chua bằng nước ấm (nước sạch), túi vải ủ hạt phải luôn luôn ẩm. Sau 4 – 5 ngày hạt nẩy mầm có thể đem đi gieo.

6.2 Chuẩn bị bầu đất

Dùng túi bầu PE 7 x 12 cm đựng hỗn hợp ruột bầu. Thành phần ruột bầu gồm 80% đất tầng AB + 20% phân hữu cơ đã hoai. Đất làm ruột bầu được đập và sàng nhỏ trộn đều với phân và đổ vào bầu thật đầy, sau đó xếp thành luống có chiều ngang 0,8-1m, chiều dài tùy ý, khoảng cách giữa 2 luống 0,4 m.

6.3 Cấy hạt vào bầu

  Trước khi cấy, bầu đất phải được tưới nước đủ ẩm trước đó 1 ngày. Chọn những hạt nhú mầm, dùng que bằng đầu đũa được vót nhọn một đầu để tạo lổ giữa bầu sâu 1 – 1,5 cm rồi gieo hạt vào, phủ một lớp đất mịn vừa lấp kín hạt, bên trên dùng dàn che nắng 50 %.

6.4 Chăm sóc cây con

Hàng ngày tưới nước đủ ẩm vào sáng sớm và chiều tối. Khi cây còn nhỏ, mỗi ngày tưới 2 lần, 2 – 3 lít/m2/1 lần. Khi cây đã lớn, 1 lần/ngày hoặc 2 ngày/1lần, 4 – 5 lít/m2/1 lần. Cách 15 ngày làm cỏ phá váng 1 lần.

Khi cây con đạt chiều cao 5 – 10 cm, tiến hành dỡ dần dàn che còn khoảng 20 – 25%. Cây đạt chiều cao 10 – 15 cm thì tiến hành đảo bầu nhằm tránh trường hợp rễ cây phát triển xuyên qua túi bầu, xếp các cây có cùng chiều cao với nhau để tiếp tục chăm sóc hoặc bón thúc. Thời điểm này có thể dỡ bỏ giàn che hoàn toàn.

Cần bón thúc cho những cây sinh trưởng kém bằng phân Urê hoặc Sunfát đạm với liều lượng là 0,25 gram hoặc NPK 16-16-8 pha loãng 1%, sau khi bón thúc phải tưới lại bằng nước thông thường.

Trước khi xuất vườn từ 2 – 4 tuần, ngừng hẳn việc tưới phân, giảm lượng nước tưới để hãm cây nhằm giúp cây con cứng cáp, làm quen dần với điều kiện khó khăn khi đem đi trồng.

Thời gian nuôi cây trong vườn ươm từ 8 - 12  tháng, cây có chiều cao 30 - 45 cm, đường kính cổ rễ  5 – 6 mm thì có thể đem xuất vườn.

6.5 Phòng trừ sâu bệnh

 Cây con ở giai đoạn vườn ươm phải được thường xuyên chăm sóc, làm sạch cỏ để tránh sâu, bệnh gây hại. Để ngăn ngừa nấm hại, dùng Booc đo nồng độ 1% phun đều lên trên mặt lá với liều lượng phun 1 lít/4m2, 2 tuần/1 lần.

Khi phát hiện nấm bệnh thì tưới dung dịch Booc đo 1% hay COC 85 liều lượng 25 gram/1 - 2 bình 8 lít, phun sương đều trên mặt lá với liều lượng phun 1 lít/4m2, 10 – 15 ngày phun 1 lần, liên tục 2 – 3 lần liền. Nếu sâu ăn lá hoặc một số côn trùng khác có thể dùng Bassa 50ND pha 1/400 – 1/600 hoặc dùng Methyl parathion 0,1% để phun. Nên phun thuốc vào buổi chiều. Sau khi phun thuốc 2 – 3 giờ thì tưới lại bằng nước thông thường.

VII. Kỹ thuật trồng và chăm sóc rừng trồng

7.1 Chuẩn bị đất trồng

- San ủi thực bì, đốt dọn, cày phá lâm phần bằng cày chảo 3.

- San bằng các gốc cây, gò mối, cày bằng cày chảo 7 hai lần để đạt độ tơi của đất.

Những nơi có độ dốc lớn, địa hình phức tạp không cày được thì tiến hành cuốc hố cục bộ.

7.2 Thiết kế mật độ trồng rừng

Tùy theo mục đích trồng và điều kiện khí hậu ở mỗi địa phương mà có mật độ trồng khác nhau (1.100 cây/ha, 883 cây/ha hoặc 550 cây/ha) để sau này cơ giới hóa được trong khâu chăm sóc và phòng chống cháy rừng. Giáng hương thường được trồng xen với nhiều lòai cây gỗ khác họăc trồng xen với cây phụ trợ là các lòai cây họ đậu.

7.3 Đào hố

- Kích thước hố đào 40 x 40 x 40 cm.

- Hố được đào trước khi trồng rừng 7 – 10 ngày. Trường hợp đất được cày bừa thì hố đào được thực hiện cùng với quá trình trồng rừng. Bón phân NPK (15 – 15 – 15) từ 100 – 150 gram/hố hoặc phân hữu cơ sinh học từ 1,0 – 1,5 kg. Sau khi bón phân xong phủ một lớp đất mịn dày từ 2 – 3 cm.

7.4 Trồng cây

- Trước khi bỏ cây xuống hố phải xé túi bầu.

- Cho cây vào giữa hố, giữ cây thẳng đứng, dùng tay vun lớp đất mịn ở xung quanh vào gốc cây, vừa vun vừa nén chặt gốc, lấp đất cao hơn cổ rễ từ 2 – 3 cm, hố lấp hình mu rùa.

7.5 Chăm sóc

- Sau khi trồng 7 đến 10 ngày, những vị trí có cây con chết phải được trồng dặm ngay.

- Làm cỏ vun gốc 1 tháng sau khi trồng.

- Hàng năm định ký 6 tháng làm cỏ, bón phân, vun gốc một lần, lượng phân bón là 150- 200 gram NPK/lần bón. Bón phân trong 3 năm đầu.

- Sử dụng cơ giới để cày sạch cỏ giữa 2 hàng cây từ năm thứ nhất đến năm thứ 3, thực hiện 2 lần/năm.

73.6 Bảo vệ, phòng chống cháy rừng

- Ngăn chặn trâu bò vào phá hoại cây trồng, tuyên truyền sâu rộng đến nhân dân xung quanh vùng về ý nghĩa của việc bảo vệ rừng.

- Phòng chống cháy rừng bằng cách cày làm sạch cỏ theo băng.

- Trên mỗi hàng cây cần dãy sạch cỏ, làm đường ranh ngăn lửa, đặt biển báo cấm đốt lửa trong rừng ngay ngoài bìa rừng.